ปรากฏการณ์ละครสั้นจีนที่กำลังมาแรง ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา วงการบันเทิงได้ต้อนรับคลื่นลูกใหม่ที่กวาดความสนใจจากผู้ชมทั่วโลก นั่นคือ ละครสั้นจีน หรือที่รู้จักกันในชื่อ “Short-form Chinese Dramas” ปรากฏการณ์นี้ไม่ได้เป็นเพียงกระแสชั่วคราว แต่เป็นการเปลี่ยนแปลงภูมิทัศน์ของการเล่าเรื่องผ่านหน้าจอ ด้วยรูปแบบที่กระชับ ฉับไว และเต็มไปด้วยพล็อตเรื่องที่เข้มข้น ทำให้ละครสั้นเหล่านี้กลายเป็นทางเลือกที่น่าสนใจสำหรับผู้ที่มองหาความบันเทิงที่เข้าถึงง่ายและจบในเวลาอันสั้น ไม่ว่าจะเป็นแนวโรแมนติก คอมเมดี้ แฟนตาซี หรือย้อนยุค ละครสั้นจีนก็สามารถดึงดูดใจผู้ชมให้ติดตามได้อย่างไม่น่าเชื่อ อะไรคือปัจจัยที่ทำให้ละครสั้นจีนได้รับความนิยมถล่มทลายเช่นนี้ และอนาคตของปรากฏการณ์นี้จะเป็นอย่างไร? ตามไปอ่านเนื้อหาทั้งหมดเพื่อเจาะลึกเบื้องหลังความสำเร็จและเสน่ห์อันน่าหลงใหลของละครสั้นจีนกัน
รู้จัก ละครสั้นจีน “Short-form Chinese Dramas”
ละครสั้นจีน หรือ “Short-form Chinese Dramas” ซึ่งมีทั้งแบบที่เป็น Micro Drama หรือ Mini Drama ก็สุดแล้วแต่ เป็นรูปแบบความบันเทิงที่กำลังเป็นที่นิยมอย่างมากในประเทศจีน และกำลังได้รับความนิยมไปทั่วโลกด้วย ซึ่งรวมไปถึงประเทศไทย
ลักษณะสำคัญเด่น
ความยาว – ตอนสั้นมาก ๆ มักจะอยู่ระหว่าง 1-5 นาทีต่อตอน บางเรื่องอาจสั้นไม่ถึง 1 นาทีด้วยซ้ำ แต่ละซีรีส์อาจมีตั้งแต่ 40 ถึง 100 ตอนขึ้นไป ทำให้ความยาวรวมของทั้งเรื่องพอ ๆ กับภาพยนตร์หนึ่งถึงสองเรื่อง
รูปแบบการนำเสนอ – ส่วนใหญ่มักจะถ่ายทำใน แนวตั้ง (Vertical format) เพื่อให้สะดวกกับการรับชมบนสมาร์ทโฟน
เนื้อหา – เน้นความรวดเร็ว กระชับ มีจุดหักมุม (cliffhanger) ที่น่าติดตามในทุก ๆ ตอน เพื่อดึงดูดให้ผู้ชมดูต่อ เนื้อเรื่องมักจะตรงไปตรงมา ไม่ซับซ้อนมาก และมักเล่นกับธีมยอดนิยม เช่น โรแมนติก การแก้แค้น การข้ามเวลา หรือเรื่องราวที่ดัดแปลงมาจากนิยายออนไลน์
การเข้าถึง – ส่วนใหญ่รับชมผ่านแพลตฟอร์มวิดีโอสั้น เช่น TikTok (Douyin ในจีน) หรือแอปพลิเคชันเฉพาะทาง ซึ่งหลายครั้งจะเปิดให้ดูตอนแรก ๆ ฟรี แต่ต้องจ่ายเงินเพื่อดูตอนต่อไป หรือดูโฆษณาเพื่อปลดล็อก
การผลิต – ใช้ต้นทุนต่ำและใช้เวลาผลิตสั้นมาก อาจถ่ายทำซีรีส์ความยาวหลายสิบตอนได้ภายในไม่กี่วัน ทำให้มีจำนวนเรื่องออกมาเยอะและหลากหลาย
อย่างไรก็ตาม ทั้ง Micro Drama และ Mini Drama ต่างก็เป็นละครสั้นที่ตอบโจทย์พฤติกรรมการรับชมของคนยุคใหม่ที่ชอบความรวดเร็วและสามารถรับชมได้ทุกที่ทุกเวลาบนสมาร์ทโฟน ความแตกต่างที่ชัดเจนที่สุดคือ Micro Drama จะสั้นกว่าและเน้นการรับชมในแนวตั้ง เป็นหลัก ในขณะที่ Mini Drama อาจมีความยาวต่อตอนมากกว่าเล็กน้อยและมีรูปแบบการนำเสนอที่หลากหลายกว่า ทั้งสองรูปแบบนี้กำลังเป็นที่นิยมและสร้างรายได้มหาศาลในอุตสาหกรรมบันเทิงของจีน และเริ่มขยายอิทธิพลไปทั่วโลก
ที่มาที่ไปของ “ละครสั้นจีน” และการเติบโตอย่างก้าวกระโดด
สำหรับ ละครสั้นจีน หรือ Micro Drama/Mini Drama มีที่มาที่ไปที่น่าสนใจเลยทีเดียว จุดเริ่มต้นจากนวนิยายออนไลน์ (Web Fictions) และการจ่ายเงินเพื่ออ่าน ต้นกำเนิดของ “Duanju” (短剧 – ละครสั้น) ซึ่งเป็นคำศัพท์จีนที่ใช้เรียกละครสั้นประเภทนี้ สามารถย้อนกลับไปได้ถึง นวนิยายออนไลน์ (Chinese Web Fictions) ที่เริ่มได้รับความนิยมในจีนตั้งแต่ประมาณปี 2002 นวนิยายเหล่านี้จะถูกเผยแพร่เป็นตอน ๆ บนเว็บไซต์ เช่น Qidian และผู้อ่านสามารถเลือกจ่ายเงินเป็นรายตอน หรือสมัครสมาชิกเพื่ออ่านต่อได้ รูปแบบการ “ตัดจบ” ในแต่ละตอนเพื่อกระตุ้นให้ผู้อ่านจ่ายเงินเพื่ออ่านตอนต่อไป เป็นแนวคิดที่ถูกนำมาปรับใช้กับ Micro Drama ในเวลาต่อมา
และเมื่อเทคโนโลยีสมาร์ทโฟนและอินเทอร์เน็ตบนมือถือพัฒนาขึ้นอย่างก้าวกระโดด ทำให้แพลตฟอร์มวิดีโอสั้นเป็นที่นิยมอย่างมหาศาลในจีน โดยเฉพาะอย่างยิ่ง Douyin (抖音) ซึ่งเป็น TikTok เวอร์ชันจีน และ Kuaishou (快手) แพลตฟอร์มเหล่านี้ ได้ปฏิวัติพฤติกรรมการรับชมสื่อของผู้คน ทำให้ผู้คนคุ้นชินกับการบริโภคเนื้อหาที่สั้น กระชับ และรับชมได้ทุกที่ทุกเวลา การเกิดขึ้นของแพลตฟอร์มเหล่านี้เป็นปัจจัยสำคัญที่ทำให้ Micro Drama เติบโตอย่างรวดเร็ว
ต่อมาเมื่อวงการเริ่มเติบโต ทำให้มีการปรับเปลี่ยนผู้สร้างสรรค์ โดยในช่วงแรก แพลตฟอร์มวิดีโอสั้นส่วนใหญ่เน้นเนื้อหาที่สร้างโดยผู้ใช้ (User-Generated Content – UGC) แต่ต่อมา ผู้ผลิตในจีนมองเห็นโอกาสทางธุรกิจในการสร้างสรรค์เนื้อหาวิดีโอสั้นที่มีคุณภาพระดับมืออาชีพมากขึ้น จึงเริ่มมีการสร้าง Micro Drama ที่มีการลงทุนด้านการผลิต มีนักแสดงและทีมงานมืออาชีพมาถ่ายทำ และแม้จะมีงบประมาณที่ไม่สูงมากนัก แต่ก็เน้นที่คุณภาพของบทและการเล่าเรื่องที่น่าติดตาม
โมเดลธุรกิจที่ขับเคลื่อนด้วยกำไร และการตอบโจทย์พฤติกรรมผู้บริโภคยุคใหม่
Micro Drama ประสบความสำเร็จอย่างสูงเนื่องจากโมเดลธุรกิจที่ทำกำไรได้อย่างรวดเร็ว โดยทั่วไปแล้ว ผู้ชมจะสามารถรับชมตอนแรก ๆ ได้ฟรี แต่อย่างที่กล่าวในตอนต้นว่า หากต้องการดูต่อ จะต้องจ่ายเงินเพื่อปลดล็อกตอนที่เหลือ หรือดูโฆษณา โมเดลนี้สร้างรายได้มหาศาลให้กับผู้ผลิตและแพลตฟอร์ม ทำให้มีแรงจูงใจในการผลิตเนื้อหาออกมาอย่างต่อเนื่องและรวดเร็ว
อีกปัจจัยสำคัญที่ทำให้เกิดการเติบโตคือ Micro Drama ตอบสนองต่อพฤติกรรมของผู้บริโภคยุคใหม่ที่มีเวลาจำกัด ชอบความรวดเร็ว ไม่ต้องการผูกมัดกับการดูซีรีส์ยาว ๆ และต้องการความบันเทิงที่สามารถรับชมได้ระหว่างทำกิจกรรมอื่น ๆ (เช่น ระหว่างเดินทาง, รอคิว) การถ่ายทำในแนวตั้งก็เป็นอีกปัจจัยที่เอื้อต่อการรับชมบนสมาร์ทโฟนโดยตรงด้วย
แต่มากไปกว่านั้น อีกพลังเสริมที่ทำให้ธุรกิจเกิดการเติบโตคือ การสนับสนุนจากภาครัฐและการขยายตัวไปทั่วโลก รัฐบาลจีนเองก็เล็งเห็นศักยภาพของอุตสาหกรรม Micro Drama และให้การสนับสนุน มีการจัดตั้งศูนย์วิดีโอสั้นนานาชาติเพื่อส่งเสริมการเติบโตของอุตสาหกรรมนี้ นอกจากนี้ ผู้ผลิตจีนยังเริ่มขยายตลาดไปยังต่างประเทศ โดยการนำ Micro Drama ไปเผยแพร่ในแพลตฟอร์มระดับโลก เช่น YouTube, TikTok หรือสร้างแพลตฟอร์มของตัวเองสำหรับตลาดต่างประเทศโดยเฉพาะ เช่น ReelShort, DramaBox โดยมีการปรับบทและใช้นักแสดงท้องถิ่นเพื่อดึงดูดผู้ชมในแต่ละภูมิภาค
กล่าวได้ว่า Micro Drama และ Mini Drama เป็นผลผลิตของการผสมผสานระหว่างนวัตกรรมทางเทคโนโลยี (แพลตฟอร์มวิดีโอสั้น), การปรับตัวของโมเดลธุรกิจ (การจ่ายเงินเพื่อดู), และการตอบสนองต่อพฤติกรรมการบริโภคสื่อที่เปลี่ยนแปลงไปของผู้คนในยุคดิจิทัล ทำให้กลายเป็นปรากฏการณ์ทางวัฒนธรรมที่สำคัญของจีนและกำลังขยายอิทธิพลไปทั่วโลกอย่างรวดเร็ว ดังนั้น หากดูภาพรวมของ ปัจจัยต่างๆ ที่เกิดขึ้น อาจจะพอบอกได้ว่า C-Drama แบบช้อตฟอร์มกำลังเป็นคู่แข่งที่มาแรงของ K-Drama เลยก็ว่าได้
ความนิยมและการเติบโตของ Micro Drama ในจีน
ดังนั้น จะเห็นได้จากความโดดเด่นและมีแนวทางในการสร้างรายได้ที่น่าสนใจ ไม่แปลกใจเลยที่ทำให้ได้รับความนิยมและสร้างให้เกิดการเติบโตทางธุรกิจที่ก้าวกระโดดอย่างน่าตกใจ โดยมีตัวเลขที่ชัดเจนมาสนับสนุนความสำเร็จ ดังนี้
-
ขนาดตลาดที่เติบโตอย่างก้าวกระโดด
- จากรายงานของ iResearch ระบุว่า ขนาดตลาดของ Micro Drama ในจีนในปี 2023 แตะที่ 35.9 พันล้านหยวนจีน (ประมาณ 5.07 พันล้านดอลลาร์สหรัฐฯ) ซึ่งเติบโตถึง 234.5% จากปี 2022 [1]
- และคาดการณ์ว่าในปี 2024 ขนาดตลาดจะอยู่ที่ประมาณ 48.5 พันล้านหยวนจีน (ประมาณ 6.85 พันล้านดอลลาร์สหรัฐฯ) [1]
- บางรายงานระบุว่า ตัวเลขในปี 2024 อาจสูงถึง 50.44 พันล้านหยวน (ประมาณ 6.9 พันล้านดอลลาร์สหรัฐฯ) ซึ่งเป็นการเติบโตแบบปีต่อปีที่ 34.9% [2]
- มีการคาดการณ์ว่าภายใน 5 ปีข้างหน้า ขนาดตลาดของ Micro Drama อาจสูงเกิน 100 พันล้านหยวน (ประมาณ 14.12 พันล้านดอลลาร์สหรัฐฯ) [1]
- ที่น่าสนใจคือ ในปี 2024 รายได้ของอุตสาหกรรม Micro Drama แซงหน้ารายได้รวมของ Box Office ของอุตสาหกรรมภาพยนตร์เป็นครั้งแรก [3]
-
จำนวนผู้ชมและการมีส่วนร่วม
- จากข้อมูลของ iResearch ผู้ชม Micro Drama กว่า 50% ได้ใช้เงินเพื่อปลดล็อกตอนใหม่ โดยเฉลี่ยแล้วผู้ที่จ่ายเงินจะใช้จ่ายระหว่าง 11-50 หยวน (ประมาณ 1.50-7 ดอลลาร์สหรัฐฯ) ต่อเดือน [1]
- ภายในเดือนมิถุนายน 2024 กว่า 50% ของผู้ใช้งานอินเทอร์เน็ต 1.1 พันล้านคนในจีน มีส่วนร่วมกับเนื้อหาวิดีโอแนวตั้ง (ซึ่งรวมถึง Micro Drama) ในรูปแบบใดรูปแบบหนึ่ง [3]
- แพลตฟอร์มอย่าง Kuaishou มีผู้ใช้งาน Micro Drama รายวันประมาณ 270 ล้านคนในปี 2023 โดยมีผู้ใช้งานกว่า 94 ล้านคนที่เป็นผู้จ่ายเงินหรือดูมากกว่า 10 ตอนต่อวัน ซึ่งเพิ่มขึ้น 52% จากปีก่อนหน้า [4]
- Douyin (TikTok ในจีน) รายงานว่า มี Micro Drama มากกว่า 500 เรื่องที่มียอดดูเกิน 100 ล้านครั้งภายในสิ้นปี 2023 และมี 12 เรื่องที่มียอดดูเกิน 1 พันล้านครั้ง [5]
-
การผลิตที่เพิ่มขึ้น
- ในปี 2024 มี Micro Drama มากกว่า 3,000 เรื่องที่ผลิตขึ้นหรือมีกำหนดออกอากาศ และมีมากกว่า 700 โปรเจกต์ที่พร้อมใช้งานออนไลน์ [3]
- มีบริษัทใหม่ที่เกี่ยวข้องกับ Micro Drama กว่า 16,100 แห่งที่จดทะเบียนในปี 2024 ซึ่งเพิ่มขึ้น 80% เมื่อเทียบกับปีก่อนหน้า [3]
- ในปี 2024 มีกองถ่าย Micro Drama มากกว่า 1,000 กองไปถ่ายทำที่ Hengdian World Studios ซึ่งเป็นหนึ่งในฐานการผลิตภาพยนตร์และโทรทัศน์ที่ใหญ่ที่สุดของจีน [6]
-
ความสำเร็จในตลาดต่างประเทศ
- แอปพลิเคชันอย่าง ReelShort ซึ่งเป็นแพลตฟอร์ม Micro Drama จากจีน ได้รับความนิยมอย่างมากในสหรัฐอเมริกา โดยมีรายได้เฉลี่ยต่อเดือนอยู่ที่ประมาณ 10 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ ในช่วงต้นปี 2024 และมีการดาวน์โหลดเพิ่มขึ้น 992% หรือแตะ 37 ล้านครั้ง [7]
- แอปพลิเคชันนี้ทำรายได้ทั่วโลกกว่า 11 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ ในเดือนที่ผ่านมา (มิถุนายน 2025) จาก Google Play Store และ 32 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ จาก Apple App Store [8]
ความนิยมและการรับชมในไทย
Micro Drama หรือ Mini Drama ของจีนได้รับความนิยมเพิ่มขึ้นอย่างมากในประเทศไทยเช่นกัน โดยเริ่มรู้จักผ่าน “ละครคุณธรรม” ซึ่งเคยได้รับความนิยมอย่างมากบนแพลตฟอร์มวิดีโอสั้น เช่น TikTok หรือ YouTube ละครเหล่านี้มักมีเนื้อหาที่สั้น กระชับ มีการหักมุม และให้ข้อคิด หรือสะท้อนประเด็นทางสังคมที่เข้าใจง่าย ทำให้เข้าถึงผู้ชมได้กว้างขวาง และเช่นเดียวกับคนทั่วโลก ผู้บริโภคชาวไทยก็มีพฤติกรรมการรับชมสื่อที่คล้ายคลึงกับทั่วโลก คือชอบความรวดเร็ว กระชับ และสามารถรับชมได้ทุกที่ทุกเวลาบนสมาร์ทโฟน ดังนั้น Micro Drama จึงตอบโจทย์ความต้องการนี้ได้เป็นอย่างดี
สำหรับแพล็ตฟอร์มที่เข้ามามีบทบาทในเนื้อหานี้ แน่นอว่าได้แก่ TikTok รวมไปถึง แพลตฟอร์มสตรีมมิ่งเจ้าใหญ่อย่าง WeTV (บริษัทลูกของ Tencent) และ iQIYI ก็เริ่มนำ Mini Drama จากจีนเข้ามาให้บริการอย่างต่อเนื่อง ทำให้ผู้ชมเข้าถึงได้ง่ายขึ้น นอกจากนี้ ยังมีแอปพลิเคชันเฉพาะทางสำหรับ Micro Drama โดยตรงที่เริ่มเป็นที่รู้จักในไทย เช่น ReelShort, DramaBox, GoodShort, ShortMax, Micro Drama – สตรีมละครสั้น ซึ่งสามารถดาวน์โหลดได้ทั้งจาก Google Play Store และ Apple App Store
ในแง่เนื้อหาที่โดนใจผู้บริโภคไทย เราพบว่า Micro Drama ที่ได้รับความนิยมในไทยมักมีพล็อตเรื่องที่เน้นความรู้สึกสะใจ หักมุม แฟนตาซีเกินจริง หรือเรื่องราวโรแมนติก การแก้แค้น และการเดินทางข้ามเวลา ซึ่งเป็นแนวที่คนไทยชื่นชอบอยู่แล้ว และผู้ชมหลายคนมองว่า Micro Drama จากจีนให้ความรู้สึกเข้าถึงง่ายและมีเนื้อหาที่จับใจมากกว่าซีรีส์จากญี่ปุ่นหรือเกาหลีใต้ในบางกรณี
ขณะที่ศักยภาพในการสร้างรายได้ในไทย แม้จะไม่มีตัวเลขรายได้ที่ชัดเจนสำหรับตลาดไทยโดยตรง แต่การที่แพลตฟอร์มจีนเข้ามาทำตลาดในไทย และมีการนำเสนอโมเดล “จ่ายเงินเพื่อปลดล็อกตอน” (pay-per-episode) คล้ายกับในจีน บ่งชี้ว่ามีฐานผู้ชมที่พร้อมจ่ายเงินเช่นกัน ที่สำคัญประเทศไทยถูกมองว่าเป็นตลาดที่มี “กำลังซื้อสูง” และ “เปิดรับความบันเทิงจากต่างประเทศ” ทำให้ละครสั้นจีนได้รับความนิยมอย่างรวดเร็ว
นอกจากนี้ ยังมีการเสนอแนะให้ประเทศไทยใช้ Micro Drama เป็นเครื่องมือในการโปรโมต Soft Power ไทยด้วย เนื่องจากคนไทยให้ความสนใจในการรับชมละครสั้นออนไลน์ และมีนักแสดงและเนื้อหาที่น่าสนใจ
โอกาสเติบโตและนำไปสู่ทางรอดใหม่ของวงการละครไทยในอนาคต
ดังนั้นอาจจะพอบอกได้ว่า แนวโน้มแสดงให้เห็นว่า Micro Drama ของจีนจะยังคงเติบโตอย่างต่อเนื่องในประเทศไทย โดยได้รับแรงหนุนจากแพลตฟอร์มที่หลากหลาย เนื้อหาที่หลากหลายและตอบโจทย์พฤติกรรมการรับชมของผู้บริโภค รวมถึงโมเดลธุรกิจที่ทำกำไรได้ดี สิ่งเหล่านี้ทำให้ Micro Drama กลายเป็นอีกหนึ่งรูปแบบความบันเทิงที่น่าจับตามองในตลาดไทย
และมากไปกว่านั้น ในขณะที่หลายคนเห็นตรงกันว่า ละครไทยเริ่มไม่ไปถึงไหนและได้รับความนิยมน้อยลง แนวทางนี้บรรดาผู้จัดละครไทย น่าจะหยิบนำไปพิจารณาและอาจจะกลายเป็นทางรอดให้กับวงการละครไทยในอนาคตก็ได้ เพราะปัจจุบัน แนวทางละครสั้น แบบละครคุณธรรมก็เริ่มมี Content Provider หลายเจ้าที่หยิบเอาไปทำเพิ่มขึ้นมากแล้ว แต่ส่วนใหญ่ที่โดดเด่นเราเห็นแต่จะมีคอนเทนต์แบบตลกโปกฮา ซึ่งก็ได้รับความนิยมในกลุ่มผู้ชมคนไทยไม่น้อย พร้อมกับที่ได้รับการตอบรับอย่างดีจากแบรนด์เข้ามาเป็นผู้สนับสนุนในการผลิตเนื้อหา ซึ่งมีโอกาสที่จะเติบโต่ต่อไปได้ในอนาคตเลยทีเดียว
แหล่งที่มา:
[1] China’s micro-drama market hits 35.9 billion yuan in 2023. (2024, May 22). iResearch. https://www.iresearchchina.com/content/details8_93498.html
[2] Short-drama market to exceed 50 bln yuan in 2024 – Xinhua. (2024, March 14). XinhuaNet. http://www.xinhuanet.com/english/20240314/669f532a24c541579d40fb176b976077/c.html
[3] Chinese short drama market to surpass film box office for first time in 2024. (2024, June 17). CGTN. https://news.cgtn.com/news/2024-06-17/Chinese-short-drama-market-to-surpass-film-box-office-for-first-time-in-2024-1UsLpP9P6U0/p.html
[4] Kuaishou’s short drama users top 270 mln daily in 2023. (2024, January 19). China Daily. https://www.chinadaily.com.cn/a/202401/19/WS65aa21d7a3105f21ad0153f5.html
[5] Douyin short dramas, once seen as “cheap” entertainment, are growing into a serious business. (2024, February 19). KrASIA. https://kr-asia.com/douyin-short-dramas-once-seen-as-cheap-entertainment-are-growing-into-a-serious-business
[6] Chinese short dramas become new cash cow at Hengdian World Studios. (2024, June 17). CGTN. https://news.cgtn.com/news/2024-06-17/Chinese-short-dramas-become-new-cash-cow-at-Hengdian-World-Studios-1UsLYsQhW8w/p.html
[7] ReelShort and China’s short-form drama craze in the West. (2024, February 27). The New York Times. https://www.nytimes.com/2024/02/27/business/media/reelshort-china-short-form-drama.html
[8] Top Apps to Watch: Reelshort and Its Competitors | Blog. (2024, June 17). Sensor Tower. https://sensortower.com/blog/reelshort-competitors-2024
