เมื่อไหร่ที่คนทำธุรกิจเห็นโอกาสขยับขยายทำเงิน ก็มักจะกระโดดเข้าหาโอกาสนั้นเลยโดยไม่คำนึงถึงอุปสรรคต่างๆที่จะเกิดขึ้น หากรับมือไม่ได้ คงไม่ต้องโทษใครนอกจากความไม่รอบคอบของคนทำธุรกิจนั้นเอง
ในงาน Tech in AsiaTokyo 2016 มีคนในวงการตบเท้าเข้ามาร่วมงานมากมายรวมถึง “เจฟ จอร์แดน”(Jeff Jordan) ที่เป็นเจเนรัล พาร์ทเนอร์ให้กับ Venture Capital อย่าง “แอนเดรสัน โอโลวิทซ์” (Andreessen Horowitz) คราวนี้มาพร้อมกับคำเตือน 8 ข้อสำหรับสตาร์ทอัพที่คิดจะขยับขยายธุรกิจในช่วงนี้กัน
สตาร์ทอัพที่ประสบความสำเร็จหลายๆรายมักจะมีเซ็นส์สัมผัสได้ถึงจุดเด่นในทุกๆการกระทำและเหตุผลที่คนจะต้องขานรับกับสิ่งที่คุณทำ ที่สำคัญต้องเอาผู้ใช้งานเป็นหลักสำคัญราวกับเป็นแก่นแห่งรัฐธรรมนูญของธุรกิจของคุณ
“ทำสินค้าบริการให้ออกมาดีโดนใจตลาดก่อนที่จะกังวลกับการขยายธุรกิจก่อนเถอะ” เจฟกล่าว “ถามตัวเองก่อนว่าโอกาสในตลาดมีหรือไม่? ธุรกิจของคุณมันสมเหตุสมผลกับตลาดเดิมหรือเปล่า? แล้วจุดแข็งที่เอาไว้ชนกับคู่แข่งทางธุรกิจล่ะ? คุณต้องถามคำถามเหล่านี้กับตัวเองให้รอบคอบเสียก่อนที่จะกระโดดเข้าหาโอกาสในตลาดใหม่ๆก่อน”
เจฟยกกรณี “โอเพ่นเทเบิ้ล” (OpenTable) สตาร์ทอัพที่ให้บริการจองร้านอาหาร ว่าโอเพ่นเทเบิ้ลที่เขาเคยเป็นซีอีโออยู่นั้น เหมาะสำหรับวัตนธรรมที่มีการจองโต๊ะในร้านอาหาร ธุรกิจบริการอย่างโอเพ่นเทเบิ้ลจึงเหมาะกับตลาดที่มีวัฒนธรรมนั้น แต่ก็ไม่ใช่ทุกตลาดที่มีการจองโต๊ะในร้านอาหาร อย่างที่บราซิล อย่าว่าแต่จองโต๊ะอาหารเลย แม้แต่โต๊ะใหญ่ๆก็ไม่มี ธุรกิจรับจองโต๊ะร้านอาหารจึงไม่เข้าท่าสักนิดสำหรับตลาดในบราซิล ฉะนั้นเตรียมตัวเองให้พร้อม โฟกัสไปกับตลาดหลัก ก่อนที่จะลุยตลาดใหม่ๆ ไม่พร้อมก็อย่าดีกว่า เปลืองเงินเปลืองเวลาไปเสียเปล่าๆ
โอเพ่นเทเบิ้ล แอพพลิเคชั่นบริการจองโต๊ะอาหาร
“EBay เรียนรู้เรื่องนี้อย่างหนักหน่วงเลยล่ะ” เจฟกล่าว “EBay คิดจะซื้อทุกอย่างบนโลกEBay ซื้อบริษัทลูกในยุโรปและในละตินอเมริกาไปแล้ว และ EBay ก็อยากซื้อบริษัทลูกในเอเชียเหมือนกัน แต่มันไม่ได้ซื้อไว้ขาย EBay เลยทำธุรกิจในภูมิภาคนั้นเองเลย EBay เริ่มทำธุรกิจที่ญี่ปุ่น นั่นเป็นความคิดโคตรแย่ EBay ไม่ได้ปรับตัวเข้ากับพื้นที่นั้นเลย ถ้าพูดถึงกระบวนการทำงานละก็ มันคือหายนะดีๆเลยล่ะ คนญี่ปุ่นที่เข้ามาดูเว็บไซต์ของ EBay แล้วบอกว่า ‘ในนั้นไม่มีอะไรที่เขาอยากได้ และภาษาในเว็บไซต์ก็ไม่ใช่ภาษาฉันด้วย’ มันเป็นประสบการณ์ที่ยอดแย่” ทำให้ตอนนี้ EBay ได้ปรับให้บริการเป็นภาษาญี่ปุ่นสำหรับคนญี่ปุ่นแล้ว
ต้อง Think Global. Act Local
“Pinterest กลับเรียนรู้เรื่องนี้ได้เร็วมาก Pinterest ใช้ภาษาใช้ศัพท์ของพื้นที่นั้นๆ พัฒนาเนื้อหาให้น่าสนใจสำหรับคนในพื้นที่ Paypal ก็เช่นกัน สำหรับลูกค้าคงมองว่า บริการของ Paypal ก็คล้ายๆกันทุกที่ แต่เบื้องหลังแล้วต่างกันเหลือเชื่อ” เจฟกล่าว “ธุรกิจของ Paypal จะต้องคอยหาจุดเด่นของระบบธนาคารในแต่ละพื้นที่ จึงจะเข้ากับกับพื้นที่นั้นได้”
ถึงตรงนี้บางคนอาจสงสัยว่า ถ้ามัวแต่ทำธุรกิจในพื้นที่ๆหนึ่ง จะทำให้เราตีห่างจากโอกาสระดับ Global หรือไม่ จะเสียเวลากับพื้นที่นั้นมากเกินไปหรือเปล่า คนอื่นอาจจะเอาโมเดลธุรกิจของเราไปบุกตลาดอื่น แล้วทำไมเราไม่ควรรีบคิดยึดตลาดระดับ Global หรือ? แต่เจฟยันยันไม่แนะนำให้ผู้ประกอบการรีบบุกตลาดระดับ Global หรอก แต่ก็มีบางโมเดลที่ต้องบุกตลาดระดับ Global เท่านั้นอย่าง AirBnb เพราะเข้ากับโอกาสในตลาดระดับ Global เท่านั้น เขาสังเกตว่า ลักษณะโมเดลธุรกิจของ AirBnb จับโอกาสที่ผู้คนยังเดินทางท่องเที่ยงข้ามพรมแดนกันอยู่ บางโมเดลก็ไม่เหมาะกับตลาดระดับ Global เลย บางโมเดลต้องเอาชนะตลาดในพื้นที่ๆหนึ่งก่อนขยายไปตลาดระดับ Global
ฉะนั้นต้องทบทวนโมเดลธุรกิจของคุณให้ดีก่อนดีกว่า
ยากจริงๆที่จะเข้าใจและรู้ค่าว่าใครคู่ควรเป็นผู้จัดการในแต่ละท้องที่แต่ละวัฒนธรรมนั้น และผู้จัดการพวกนั้นต้องทำงานเข้ากันกับวัฒนธรรมของคุณด้วย
“อย่างหนึ่งที่ท้าทายตอนผมมาจัดการธุรกิจระดับ Global คือต้องจ้างผู้จัดการระดับ Global เก่งๆอยู่ตลอดนี่แหละ” เจฟกล่าว “หลายๆครั้งที่คุณหาผู้จัดการในธุรกิจเด่นๆในแถบตะวันตกเก่งๆ พูดภาษาอังกฤษได้ มีอารมณ์ขัน น่าสนใจ เข้ากับคนง่าย แต่เขาก็ยังไม่ใช่ผู้จัดการที่เยี่ยมยอดที่สุดในตลาดธุรกิจของคุณหรอก เพราะเขาไม่รู้ว่าจะทำอย่างไรให้คนในชาตินั้นชอบธุรกิจของคุณ แต่ต่อให้เขาเก่งในพื้นที่นั้นๆจริง ก็ใช่ว่าจะเหมาะกับบริษัทระดับ Global ได้”
“ความผิดพลาดที่ยิ่งใหญ่ที่สุดอย่างหนึ่งของผมกับ Venture Capital ก็คือได้ทีมที่ไม่ใช่ และทีมนั้นก็ทำอะไรกับตลาดที่ธุรกิจนั้นอยู่ไม่ได้เลย แม้แต่ประสานงานในบริษัทระดับ Global ก็ยังทำไม่ได้ด้วย” เจฟกล่าว
เจฟได้เล่าเรื่องที่ “ไบรอัน เชสกี้”(Brian Chesky) ประธานบริษัท AirBnb โทรมาบอกว่าอัยการรัฐที่อเมริกาขอให้เปิดเผยประวัติคนที่เคยใช้บริการอยู่อาศัยในอพาร์ทเม้นท์ของ AirBnb เพื่อจะได้ออกกฎหมายบังคับ
“พระเจ้า อัยการรัฐขอมา แล้วจะให้สู้กับกฎหมายก็ยากด้วย” ไบรอันบอกกับเจฟ
แต่ไบรอันกลับตัดสินใจสู้กับกฎหมายรัฐ เพราะคำขอนั้นบางทีมันมากเกินไปกับสิ่งที่เขาพยายามทำอยู่ใน AirBnb เขาเชื่อมันว่า AirBnb มีคำมั่นต่อชุมชนผู้ใช้บริการ เขาจึงต้องปกป้องผลประโยชน์ของพวกเขาไว้
อีกความเสี่ยงที่ AirBnb ต้องเผชิญคือพวกThe Samwer Brothers สตาร์ทอัพจากเยอรมันที่บอกว่าจะลงมือทำโมเดลธุรกิจ AirBnb นอกอเมริกา บางคนอาจคิดว่านี่เป็นภัยคุกคาม ถ้าไม่ซื้อบริษัทหรือเป็นหุ้นส่วนกัน แต่ Airbnb ตัดสินใจที่จะทำธุรกิจแข่งด้วยพนักงานเพียงแค่ 30-40 คนเท่านั้น
นี่ขนาด AirBnb ยังไม่โตเต็มที่ในอเมริกา แต่ทำเงินในตลาดระดับ Global ได้สวยทีเดียว
ไบรอัน เชสกี้ ประธานบริษัท AirBnb ธุรกิจบริการบ้านพักตากอากาศ อพาร์ทเมนท์ ห้องพักให้เช่าทั่วโลก
“อย่างหนึ่งที่คุณต้องมีประสิทธิภาพคือการตระหนักรู้ตัวเองอยู่ตลอด คอยตระหนักว่าเพื่อนร่วมทีมเห็นคุณเป็นอย่างไร คุณทำอะไรได้ดีบ้าง แล้วอะไรที่คุณกำลังจะทำพลาด” เจฟกล่าว “ปีแรกๆของ Palpal ผมก็ไม่สนความเห็นของใครหรอก แค่ข้อมูลของพนักงานนับพันก็เยอะมากแล้ว แต่แล้วคุณก็เริ่มตระหนักว่ามีคนเขาเอาแผนที่ที่ชี้แนวที่นำทางให้คุณทำได้ดีกว่าเดิม”
เจฟชี้ให้เห็นว่าเป็นเรื่องธรรมดาที่เมื่อเราได้ทุนระยะแรกมาสนับสนุนธุรกิจของเราแล้ว ผู้ลงทุนก็จะมาอยู่ในบอร์ดบริหารที่อยู่ในฐานะซีอีโอและผู้ประกอบการถูกต้องตามกฎหมาย เขามีสิทธิที่จะจ้างคุณก็ได้ ไล่คุณออกก็ได้ด้วย
“คุณอยากได้ใครสักคนที่คุณเคารพได้ คนที่เข้าใจธุรกิจของคุณ คนที่สนิทกับคุณ แต่คุณไม่ต้องเห็นด้วยกับเขาทุกเรื่องหรอกนะ” เจฟกล่าว “ผมเป็นซีอีโอ ผมเองก็ไม่ได้เห็นด้วยกับบอร์ดหลายๆครั้ง แต่ผมก็เคารพความเห็นของพวกเขานะ”
สุดท้ายเขาฝากไว้ว่าบางคนถือมูลค้าหุ้นสูงๆกับเช็คหนาๆ แต่ลืมไปว่าคนที่จะมาอยู่ในบอร์ดของคุณน่ะคือคนที่คุณต้องการให้มาอยู่ถึง 10-15 ปีเลยนะ
แหล่งที่มา
https://www.techinasia.com/tips-from-a16z-jeff-jordan-on-scaling-a-business
http://www.eater.com/2016/9/13/12904980/opentable-ios-10-restaurant-reservations
