“สิ่งแวดล้อม” คลื่นแห่งการเปลี่ยนแปลงกำลังก่อตัวขึ้นทั่วโลก หลังจากยุโรปเริ่มใช้กฎหมายเข้ามาควบคุมธุรกิจให้ใส่ใจสิ่งแวดล้อมผ่านกฎหมาย CBAM ตอนนี้ญี่ปุ่นก็เริ่มเดินหน้าเพื่อสิ่งแวดล้อมด้วยการออกกฎหมายบังคับให้บริษัทต่างๆ โดยเฉพาะธุรกิจรายใหญ่ 300-400 แห่งที่ปล่อยก๊าซเรือนกระจก ต้องเข้าร่วมตลาดซื้อขายคาร์บอน หรือ Emissions Trading System หรือ ETS โดยจะเริ่มบังคับใช้กฎหมายจริงจังช่วงเดือนเมษายน 2026
แม้จะดูไม่เห็นเกี่ยวกับธุรกิจของไทยที่ส่งสินค้าไปที่ญี่ปุ่นเลยก็ตาม แต่กฎหมายฉบับนี้กำลังกำลังจะสร้างผลกระทบกับประเทศไทยทางอ้อม และกลุ่มธุรกิจ SME ที่จะได้รับผลกระทบแบบเต็มๆ ปัญหาอยู่ที่ SME ไทยพร้อมรับมือแล้วหรือยัง
ถ้าให้เห็นภาพง่ายๆ คือ รัฐบาลญี่ปุ่นกำหนดเพดานการปล่อยคาร์บอน โดยเฉพาะบริษัทใหญ่ที่ปล่อยคาร์บอนประมาณ 100,000 ตันต่อปีหรือมากกว่านั้น ในอุตสาหกรรมต่างๆ รวมถึงอุตสาหกรรมการผลิตเหล็กกล้าและรถยนต์ บริษัทใหญ่เหล่านี้ต้องลดการปล่อยลงให้เหลือต่ำกว่าเพดานที่กำหนด
แล้วใครที่สามารถลดการปล่อยคาร์บอนได้ต่ำกว่าเพดาน ช่องว่างที่เกิดขึ้นระหว่างความสามารถในการปล่อยคาร์บอนจนถึงเพดานนั้น ก็สามารถขายสิทธิ Carbon Credit ให้บริษัทที่ปล่อยเกินเพดานได้ในรูปแบบหักกลบ กลไกนี้ทำให้ธุรกิจมีแรงจูงใจให้ลดโลกร้อนอย่างจริงจัง เพื่อเป้าหมายใหญ่ของญี่ปุ่นสู่ความเป็นกลางทางคาร์บอนภายในปี 2050
ทีนี้ในกฎหมายญี่ปุ่นบังคับให้ธุรกิจใหญ่เข้าร่วม ซึ่งธุรกิจใหญ่ของญี่ปุ่นส่วนใหญ่มีฐานที่ตั้งอยู่ในไทยด้วย โดยเฉพาะอุตสาหกรรมรถยนต์และมี SME ไทยเป็นซัพพลายเออร์ (Supplier) ให้ ซึ่งการปล่อยคาร์บอนของธุรกิจไม่ได้กำหนดที่ประเทศว่าเฉพาะในประเทศญี่ปุ่น แต่กำหนดธุรกิจขนาดใหญ่ “ของ” ญี่ปุ่น ดังนั้นบริษัทญี่ปุ่นไม่ว่าอยู่ประเทศไหนในโลกก็ตามต้องทำตามกฎหมายฉบับนี้
ซึ่งผลกระทบที่ SME ไทยอาจจะต้องเจอคือการขอข้อมูลการลดการปล่อยคาร์บอนของ SME เพื่อนำไปใช้ในการประเมินการปล่อยคาร์บอนของธุรกิจขนาดใหญ่ของญี่ปุ่น หาก SME ไม่มีข้อมูลเหล่านี้อาจส่งผลกระทบต่อบริษัทญี่ปุ่นและนำไปสู่ยกเลิกการเป็นซัพพลายเออร์ พร้อมทั้งมองหาซัพพลายเออร์เจ้าใหม่ที่มีข้อมูลการปล่อยคาร์บอน
แล้ว SME ไทยต้องรับมืออย่างไรก่อนจะถึงเมษายน 2026 อันดับแรกธุรกิจ SME ต้องเร่งศึกษาเรื่อง Carbon Footprint และวิธีการจัดเก็บข้อมูลควบคู่ไปกับการจัดเก็บข้อมูล รวมถึงวางแผนการนำเทคโนโลยีเข้ามาใช้อาจเริ่มจากเรื่องใกล้ตัว เช่น เซ็นเซอร์เปิดปิดไฟอัตโนมัติ รวมถึงสร้างมาตรการภายใน SME ในการลดใช้พลังงาน หากยังไม่เข้าใจหรืออยากเรียนรู้มากกว่านี้ ปัจจุบันมีทั้งหน่วยงานรัฐและเอกชนที่พร้อมส่งเสริมสนับสนุนความรู้ในส่วนนี้
การผลักดัน ETS ของญี่ปุ่นคือสัญญาณชัดเจนว่า ทั่วโลกกำลังมุ่งสู่เศรษฐกิจคาร์บอนต่ำ SME ไทยต้องมองเรื่องนี้เป็นทั้งความท้าทายและโอกาสในการพัฒนาธุรกิจให้ยั่งยืน การเตรียมพร้อมตั้งแต่วันนี้ ไม่เพียงช่วยให้รอด แต่ยังสร้างความได้เปรียบในระยะยาว และร่วมดูแลโลกของเราด้วย
Source: Japan Today
