ใครจะไปคิดว่า เพลงที่เพิ่งฟังในร้านกาแฟ หรือเพลงประกอบโฆษณาบน TikTok ที่ติดหู หรือที่ชัดเจนว่าเพลงปลุกใจของไทยช่วงที่ผ่านจนกลายเป็นกระแสไม่ได้สร้างสรรค์โดยมนุษย์ แต่ถูกสร้างขึ้นโดย AI แล้วเราควรจะรู้สึกอย่างไรที่ได้ฟังเพลงที่สร้างขึ้นโดย AI สนุกไปกับมัน เพราะดนตรีคือศิลปะที่ใครก็สร้างขึ้นมาได้ หรือมันคือดนตรีที่ไม่ควรฟังเพราะมันคือการลอกเลียนแบบความคิดสร้างสรรค์ของคน
ผลสำรวจล่าสุดจาก Ipsos ที่ทำร่วมกับแพลตฟอร์มสตรีมมิ่งอย่าง Deezer พบว่า 97% ของผู้ฟังจำนวนตัวอย่างกว่า 9,000 คน ไม่สามารถแยกแยะได้ว่า เพลงไหนคือเพลงที่มนุษย์สร้างขึ้น และเพลงไหนคือเพลงที่ AI สร้าง
นี่คือการก้าวไปสู่เทคโนโลยีขั้นสุดทางด้านดนตรีที่ AI สามารถคิดและแสดงผลได้เหมือนหรือใกล้เคียงมนุษย์มากที่สุด ชนิดที่ AI สร้างสรรค์ผลงานที่ “เนียน” จนหูมนุษย์จับไม่ได้ ในขณะเดียวกัน Deezer ยังเปิดเผยข้อมูลอีกว่า ปัจจุบันมีเพลงที่สร้างโดย AI ถูกอัปโหลดเข้าสู่ระบบต่างๆ บนโลกออนไลน์มากกว่า 50,000 เพลงต่อวัน คิดเป็นกว่า 1 ใน 3 ของเพลงใหม่ทั้งหมดที่ถูกส่งเข้ามาในแพลตฟอร์มออนไลน์
เมื่อ “สุนทรียศาสตร์” ถูกทำลายลง คำถามที่นักการตลาดและเจ้าของธุรกิจต้องจับตา โดยเฉพาะกับธุรกิจ SME ที่อาจเป็น “โอกาส” ที่จะเป็นเครื่องมือสำคัญให้ธุรกิจที่ไม่ได้มีงบมหาศาลสามารถเข้าถึงกลยุทธ์ Music Marketing ได้ แต่ก็อาจเป็น “กับดัก” ได้ในเวลาเดียวกัน เมื่อผู้บริโภคต้องการสิ่งที่เรียกว่า “ของแท้” ที่ไม่ใช่แท้เทียมหรือแท้ถอดอย่างที่เข้าใจ
นั่นเพราะผลสำรวจยังพบว่า กว่า 52% ของผู้ตอบแบบสอบถาม รู้สึก “ไม่สบายใจ” ที่ตัวเองแยกความแตกต่างไม่ออก และ 80% เรียกร้องให้มีการติดป้ายกำกับ (Labeling) สำหรับเพลงที่ AI สร้างอย่างชัดเจน เพื่อไม่ให้ผู้ฟังเพลงรู้สึกเหมือนถูกหลอก
ในด้านอุตสาหกรรมเพลง ไม่ต้องพูดถึงเพราะโอกาสที่ AI จะมาแย่งงานศิลปินค่อนข้างชัดเจนมาก เห็นได้จากเพลง AI ศิลปิน AI อย่าง “Breaking Rust” ที่เคยทะยานขึ้นชาร์ต Billboard สหรัฐฯ นั่นคือหลักฐานที่ชี้ชัดก่อนมีการเฉลยว่า เป็นผลงานที่สร้างสรรค์โดย AI
ในมุมโอกาสทางการตลาดของ SME ที่มีงบประมาณจำกัด การทำเพลงประกอบโฆษณา เพลง Jingle หรือแม้แต่เพลงเปิดรายการสั้นๆ ดีๆ ถือเป็นต้นทุนที่สูงลิ่ว การใช้เพลง Music ฟรี อาจเสี่ยงซ้ำกับคู่แข่งและขาดเอกลักษณ์ รวมถึงข้อจำกัดด้านลิขสิทธิ์ แต่เพลง AI ได้ทลายกำแพงเหล่านี้ลง ทั้งการจ่ายค่าลิขสิทธิ์ หรือจ้างนักดนตรี และ SME ยังสามารถสร้างเพลงของธุรกิจเองได้ในไม่กี่วินาที
นอกจากนี้ยังสามารถกำหนดรูปแบบดรตรีให้มีเอกลักษณ์เพื่อแสดงถึงตัวตนของธุรกิจได้อย่างชัดเจน ที่สำคัญยังสามารถกำหนดรายละเอียดของเพลง เช่น เพลงสำหรับแคมเปญ TikTok 15 วินาที, เพลงประกอบวิดีโอ 3 นาที สามารถสร้างให้ได้ทันที ไม่ต้องรอ ไม่ต้องแก้ ไม่ต้องคุยเรื่องค่าจ้างที่ซับซ้อน
เพลง AI จึงกลายเป็นเครื่องมือการตลาดชนิดหนึ่งที่ SME ทุกรายสามารถเข้าถึงได้ แต่ SME ที่จะใช้เครื่องมือนี้ก็ต้องระวัง ทั้งในเรื่องของกฎหมายที่ยังไม่ชัดเจนด้านลิขสิทธิ์ของ AI เนื่องจากผลงาน AI ส่วนใหญ่ มักจะเป็น “สิทธิ์ในการใช้งาน” (License) ไม่ใช่เจ้าของ (Ownership) ทำให้ไม่สามารถจดลิขสิทธิ์เพลงจาก AI ได้ หรือก็คือคู่แข่งสามารถใช้เพลงนี้ได้โดยตรงเช่นกัน
อีกเรื่องที่ต้องระวัง เมื่อทุกทุกธุรกิจใช้เพลง AI ได้ ความแตกต่างก็จะไม่มีอีกต่อไป นั่นหมายถึงธุรกิจจะไม่มีความโดดเด่นจนน่าสนใจในมุมของผู้บริโภค ยิ่งไปกว่านั้นผู้บริโภคที่ต้องการ “ของแท้” อาจเกิดความสงสัยและอาจส่งผลกระทบต่อความเชื่อมั่นของธุรกิจ ซึ่งถือเป็นเรื่องที่ร้ายแรงอย่างมาก
แม้ว่าเพลง AI จะหลายเป็นเครื่องมือสำคัญสำหรับธุรกิจ แต่สำหรัยผู้บริโภคแล้วการใช้เพลงที่สร้างสรรค์โดยมนุษย์อาจให้เสน่ห์และมนต์ขลัง ร่วมถึงกลิ่นอายที่เขื่อมโยงกับธุรกิจได้มากกว่า สิ่งเหล่านี้กำลังจะ Disrupt วงการดนตรีและเปลี่ยนโฉมธุรกิจเพลง
อย่างไรก็ตาม AI ก็ยังเป็นเครื่องสำคัญของธุรกิจขนาดเล็กที่ทุกการใช้งานต้องผ่านกระบวนการตัดสินใจอย่างรอบคอบ เพราะไม่เช่นนั้นแทนที่จะเป็นโอกาส อาจย้อนศรกลับมาทำลายภาพลักษณ์ธุรกิจลงได้เช่นกัน
Source: Japan Today
