ในยุคนี้นักการตลาดหลาย ๆ ท่านต้องเจอกับคำ ๆ นึงมากมายทั้งที่ Agency นำมาเสนอ หรือโดนให้ทำนั้นคือ Viral Video ซึ่งในความจริงแล้วคำว่า Viral Video นี่คือ Jargon แบบนึงในวงการ Communication Marketing, Advertising Agency และ Digital Agency ซึ่งจะมีใครบอกได้ไหมว่าอะไรทำออกมาแล้วจะไวรัล หรือแบบไหนที่ไวรัลกันแน่
Viral Video นั้นมีมาไม่นานกับการเกิดของ Youtube เมื่อปี 2005 โดยในช่วงการเกิดของ Viral Video ที่เเปลี่ยนพฤติกรรมของผู้บริโภคจากที่เป็นผู้เสพสารหรือผู้รับสาร มาเป็นผู้สร้างเนื้อหาได้เองและเผยแพร่เนื้อหาต่าง ๆ ได้เองผ่านโลกออนไลน์ หลาย ๆ คลิปที่เกิดขึ้นสร้างความสนใจให้คนได้เยอะมากและวิดีโอบางวิดีโอที่เคยเป็นอะไรที่ไม่เคยดังมาเลยในอดีตกลับมาดังในยุคที่เกิดขึ้นของ Youtube อย่าง Rick’n Roll ที่หลาย ๆ คนได้ดูไป จากตรงนี้เองวิดีโอไวรัลนั้นจึงได้ถือกำเนิดขึ้น
httpv://www.youtube.com/watch?v=dQw4w9WgXcQ
ในยุค Viral Video นั้นสิ่งที่เกิดขึ้นคือผู้ใช้ Youtube ต่างทำวิดีโอของตัวเองขึ้นมากมาย และวิดีโอเหล่านั้นต่างได้รับความสนใจกลายเป็นกระแสและการพูดถึงในโลกออนไลน์ ซึ่งผลที่ได้เมื่อเกิดกระแสมาก ๆ ทำให้ทีวีนั้นต้องเอาไปลง ซึ่งไวรัลที่แท้จริงนั้นเกิดจากการที่ผู้บริโภคส่งต่อกันเองจนเป็นกระแสนี่เอง ทำให้นักการตลาดนั้นมองเห็นโอกาสตรงนี้ว่าเป็นวิธีหนึ่งที่จะสร้างการรับรู้และการบอกต่อการสื่อสารทางการตลาดตัวเองผ่านช่องทางโลกออนไลน์อีกช่องทาง หลังจากที่พบว่าคนนั้นเปลี่ยนพฤติกรรมที่จะไม่ดูโฆษณาในโทรทัศน์และหันมาบริโภคสื่อออนไลน์มากขึ้น ซึ่งนับแต่นั้นมาแบรนด์หลาย ๆ แบรนด์ได้ศึกษาและทดลองด้วยวิธีต่าง ๆ มากมายเพื่อที่จะสื่อสารกับผู้บริโภคผ่านทางวิดีโอไวรัลนี่ให้ได้
httpv://www.youtube.com/watch?v=txqiwrbYGrs
จากการเริ่มต้นการทำวิดีโอของแบรนด์ที่จะสร้างปรากฏการณ์ไวรัลนี่ให้ได้ แบรนด์และ Agency ต่าง ๆ ได้ทำวิดีโอต่างออกมาในรูปแบบเป็น Unbranded ที่สร้างให้คนสงสัย (มีภาพแบรนด์แทรกแบบไม่รู้ตัว), วิดีโอที่เป็นเรื่องราวที่น่าทึ้งและไม่น่าเป็นไปได้, วิดีโอที่ใช้หลักการณ์แกล้งคนต่าง ๆ และสุดท้ายวิดีโอที่ทำให้คนนั้นหัวเราะหรือกระตุ้นจุดความคิดของคน วิดีโอบางอันก็ประสบความสำเร็จ บางอันก็ไม่ประสบความสำเร็จ ซึ่งในช่วงแรกกระบวนการเรียนรู้ทำให้แบรนด์เรียนรู้ว่า แค่การทำวิดีโอให้ดีนั้นไม่พอที่จะให้ไวรัล แต่ต้องมีปัจจัยอะไรหลาย ๆ อย่างที่ทำให้เกิดไวรัลด้วย ต้องแต่ insight ของวิดีโอดังกล่าวและกลุ่มเป้าหมาย ช่องทางที่จะปล่อยและเผยแพร่ รวมถึงช่องทางที่จะสร้างปรากฏการณ์นี้ว่าจะผ่านช่องทางไหนและอย่างไร
httpv://www.youtube.com/watch?v=gXhZJE02MXc
httpv://www.youtube.com/watch?v=owGykVbfgUE
ด้วยการเป็นกระแสในต่างประเทศมากมาย จนคนไทย ๆ หลายคนชอบเอาวิดีโอเหล่านี้มาแชร์ สร้างปรากฏการณ์ในไทยเช่นกัน ทำให้นักการตลาดในไทยหลาย ๆ คนนั้นอยากทำวิดีโอแบบนี้หรือสร้างสรรค์วิดีโอแบบนี้ขึ้นมา ซึ่งเมื่อมาคุยกับ Agency หรือมี Agency มานำเสนอ ซึ่งเมื่อ Agency เอาไปพัฒนาใส่ความคิดสร้างสรรค์ออกมานำเสนอ หลาย ๆ ไอเดียนั้นที่เกิดเป็นคลิปที่สู่โลกออนไลน์นั้นกลับไม่ได้รับความนิยม หรือความสนใจ เพราะยังขาดความเข้าใจในปัจจัยในการเกิดไวรัลต่าง ๆ ที่ต่างประเทศนั้นได้ทำการศึกษาและพัฒนาพร้อมกับการทำวิดีโอต่าง ๆ ขึ้นมา วิดีโอที่เกิดในเมืองไทยที่เรียกว่าไวรัลวิดีโอส่วนใหญ่นั้น ถ้าลงไปวิเคราะห์แต่ละวิดีโอจริง ๆ จะพบว่าส่วนใหญ่นั้นเป็นวิดีโอที่เกิดขึ้นจากการอัดของสื่อโฆษณาต่าง ๆ เข้าไป ทำให้ตัวเลขยอดชมต่างเกิดขึ้นมากมาย และไม่ได้เป็นวิดีโอที่เรียกว่าไวรัลจริง ๆ หลายคลิปนั้นชอบใช้วิธีการซื้อยอมชมปลอมต่าง ๆ ซึ่งจะเห็นได้จากการที่มีจำนวน Comment หรือคนกด Like ในตลิปนั้นน้อยมาก ส่วนทางกับยอดคนชม
httpv://www.youtube.com/watch?v=p9HNbnhid9U
ทางผมเองนั้นก็มักจะถูกลูกค้าให้นำเสนอการทำ Viral Video หรือ Viral Clip ต่าง ๆ ซึ่งมักจะมี conditions ต่าง ๆ มากมายผูกตามมาเช่น ต้องเห็น Product และ Logo ชัด ๆ ต้องพูดบรรยายสรรพคุณ ต้องบอก Call To Action และต้องมี Memorial Shot ต่าง ๆ ในคลิป ซึ่งเมื่อมี Condition มากมายนี้ทางผมเองมักใช้การเลี่ยงไปเรียก Viral Video ที่ลูกค้าเข้าใจเหล่านี้ว่า Branded Video หรือ Branded Clip แทนเพื่อไม่ให้เกิดความคาดหวังหรือความเข้าใจที่ผิด ๆ ว่าทำทุกวิดีโอออกมา จะกำหนดความไวรัลของมันได้ เพราะความไวรัลในปัจจุบันปัจจัยแรก ๆ ที่จะทำให้เกิดได้คือ ผู้ชมนั้นเอง หรือกลุ่มคนที่ดูว่าจะสามารถไปกระตุ้นความสนใจ และด้วยความที่ไวรัลนั้นกำหนดโดยผู้ชมส่วนใหญ่ และกลุ่มคนที่ดูคลิปส่วนนี้เองที่ทำให้คลิปนั้นเกิดเป็นกระแสแล้วส่งต่อไปได้ จากรูปแบบการพัฒนาการส่งต่อคลิปต่าง ๆ ทำให้ตอนนี้ไวรัลคลิปที่เกิดเป็นกระแสในเมืองไทยนั้นจะเป็นคลิปที่มีส่วนประกอบดังนี้คือ คือคลิปที่มีความ Crafting, การไม่มีแบรนด์หรือแบรนด์อยู่น้อยมาก, การเข้าถึง insight ของคน และเนื้อเรื่องที่โดนผู้ชม
httpv://www.youtube.com/watch?v=LXeH7BD4RPQ
ทั้งนี้ Video Viral นั้นการที่จะกลายเป็นสิ่งที่ไวรัลได้นั้นคือการเสี่ยงของไอเดีย ที่มีพื้นฐานของข้อมูลในพฤติกรรมผู้บริโภคหรือความเข้าใจกลุ่มเป้าหมายว่าต้องการอะไร ซึ่งทำให้ได้ความสุดของงานครีเอทีฟที่ไปสุดโต่งและได้แสดงความคิดสร้างสรรค์ที่สุด ๆ ออกมาได้ ซึ่งนักการตลาดนั้นต้องเข้าใจในการที่จะแลกการเห็นแบรนด์หรือจุดขาย สรรพคุณและการพูดหมือน TVC เข้าไปในคลิปแบบนี้ พร้อมทั้งการเข้าใจกระแสของผู้บริโภคว่ามีความต้องการแบบไหนและอย่างไร กับการวางแผนกลยุทธ์ในการสร้างสรรค์สื่อทางการตลาดให้ขับเคลื่อนคลิปวิดีโอที่ทำมานี้ ซึ่งสำหรับใครที่อยากทำไวรัล หรือถูกให้นำเสนอการทำ Viral Video ก็คงต้องถามตัวเองในครั้งถัดไปว่าจาก requirement ต่าง ๆ หรือการนำเสนอรูปแบบจากเนื้อเรื่องที่ Storyboard ที่นำเสนอว่าอยากได้หรือจะเป็น Viral Video จริงหรือไม่
